miércoles, 9 de diciembre de 2009

Programa de Valorización de la Flora nativa y
Sitios de interés ecológicos de Vicente López
Dicho Programa, que comenzara a implementarse en el mes de Enero, tiene como meta llevar a cabo la reforestación progresiva del municipio, con especies nativas de la región Noreste, el reemplazo de árboles viejos o enfermos por ejemplares nativos jóvenes y la identificación y puesta en valor de sitios de interés ecológico.
Como parte de este programa, la Reserva Ecológica de Vicente López entregara, de forma gratuita, ejemplares de plantas nativas propias de la región Noreste, a todo aquel visitante que este interesado en plantar estas especies, como así también brindara el asesoramiento correspondiente.

sábado, 10 de octubre de 2009

Flores de plantas autóctonas en la reserva

malva de bosque (Pavonia sepium)




Pavonia hastata plantada


mariposa (Heteropterys glabra) con flores y frutos, plantada



duraznillo de agua (Ludwigia elegans)


Lippia alba


Bidens laevis


achira amarilla (Canna glauca) plantada



tabaquillo de monte (Trixis praestans)


tomatillo (Solanum bonariensis)




Sphaeralcea bonariensis



mburucuyá (Passiflora caerulea)



camará morado (Lantana megapotamica) plantada

espinillo (Acacia caven) plantado




cabellos de ángel (Clematis montevidensis) plantado



chañar (Geoffroea decorticans) plantado


hediondillo (Cestrum euanthes) plantado







budleja (Buddleja stachyoides) plantada


malvavisco (Abutilon grandifolium)

sábado, 29 de agosto de 2009

Primer registro de cuis para la reserva

El viernes 21 de agosto personal de la reserva observó un cuis (Cavia aperea pamparum) hacia el final del sendero "mirador del pantano". Este constituye el primer registro de esta especie de roedor para la reserva. Se desconoce cómo pudo haber llegado hasta la misma, por lo que no se descarta su arribo espontáneo utilizando pequeños corredores silvestres como ser los costados de las vías del tren de la costa.
En el canal Raggio, que divide la ciudad de Bs. As. del partido de Vicente López, existe, o por lo menos hasta hace poco tiempo existía, una población de cuises. Gracias a conservar su vegetación silvestre este interesante lugar también alberga coipos o falsas nutrias (Myocastor coypus) y gran diversidad de aves, entre ellas muchas de hábitos acuáticos. La porción seminatural representada por el canal con su vegetación acuática y palustre y las dos barranquitas que lo bordean a ambas márgenes, posee una longitud estimada en 400 metros y un ancho promedio de 40 metros. Sobre la barranca del lado de Capital llama la atención el crecimiento, aparentemente de manera espontánea, de muchos talas (Celtis tala) con varios ejemplares de más de 3 metros de altura.

sábado, 8 de agosto de 2009

Listado de flora de la REVL

Dentro de las apróximadamente 2 hectáreas que ocupa la reserva, desde el año 2002 hasta la fecha se han registrado 392 especies de plantas vasculares, de las cuales 249 son autóctonas (63,5 %, incluyendo 76 especies introducidas a partir del año 2002) y 143 son exóticas (36,5 %).

Referencias: E: exótica para la región en cuestión CULT.: especie cultivada (no crece espontánea). CULT./ESP: especie cultivada que luego comenzó a propagarse espontáneamente

PTERIDOPHYTA

Azollaceae
Azolla filiculoides helechito de agua
Polypodiaceae
Microgramma x mortoniana suelda consuelda
Polypodium squalidum hierba del perro
Pteris longifolia E
Salviniaceae
Salvinia sp. helechito de agua
Thelypteridaceae
Thelypteris riograndensis

GYMNOSPERMAE

Ephedraceae
Ephedra tweediana tramontana CULT.

MONOCOTYLEDONEAE

Agavaceae
Yucca aloifolia yuca E
Alismataceae
Echinodorus grandiflorus cucharero
Sagittaria montevidensis saeta
Amaryllidaceae
Zephyranthes candida azucenita de bañado
Araceae
Alocasia macrorrhizos oreja de elefante E
Arum italicum E
Arum palaestinum cala negra E
Monstera deliciosa costilla de Adán E
Philodendron undulatum guembé E
Pistia stratiotes repollito de agua
Zantedeschia aethiopica cala E
Arecaceae
Syagrus romanzoffiana pindó CULT.
Asparagaceae
Asparagus densiflorus helecho espárrago E
Bromeliaceae
Tillandsia aeranthos clavel del aire
Tillandsia recurvata clavel del aire chico
Tillandsia usneoides barba de viejo CULT.
Cannaceae
Canna glauca achira amarilla CULT./ESP.
Canna indica achira roja E
Commelinaceae
Commelina sp. flor de santa lucía
Tradescantia fluminensis flor de santa lucía
Tripogandra diuretica flor de santa lucía
Cyperaceae
Carex bonariensis
Carex divulsa E
Carex polysticha
Carex riparia var. chilensis
Cyperus alternifolius E
Cyperus digitatus
Cyperus eragrostis
Cyperus prolixus
Rhynchospora corymbosa cortadera
Schoenoplectus californicus junco
Scirpus giganteus paja brava
Hydrocharitaceae
Egeria densa
Iridaceae
Anomatheca cruenta E
Iris pseudacorus lirio amarillo E
Sisyrinchium platense canchalagua
Juncaceae
Juncus imbricatus junquito
Liliaceae
Allium triquetrum E
Nothoscordum gracile lágrimas de la virgen
Marantaceae
Maranta arundinacea E
Musaceae
Musa paradisiaca banano E
Poaceae
Arundo donax caña de castila E
Avena sterilis avena E
Briza minor tembladera E
Briza subaristata lágrimas
Bromus brachyanthera var. uruguayensis
Bromus catharticus cebadilla criolla
Cortaderia selloana cortadera
Cynodon dactylon pata de perdiz E
Dactylis glomerata pasto ovillo E
Deyeuxia viridiflavescens var. montevidensis paja de plata
Digitaria sanguinalis pata de gallina E
Eleusine indica E
Eleusine tristachya
Eragrostis lugens pasto ilusión
Festuca arundinacea E
Holcus sp. E
Lolium multiflorum ray grass E
Oplismenus setarius pastito de la selva CULT.
Panicum elephantipes canutillo
Panicum grumosum carrizo
Panicum maximum pasto de Guinea E
Paspalum dilatatum pasto miel
Paspalum urvillei
Pennisetum clandestinum kikuyo E
Pennisetum latifolium
Phyllostachys aurea bambú amarillo E
Piptochaetium bicolor
Poa annua pastito de invierno E
Polypogon chilensis
Polypogon viridis E
Setaria parviflora
Rostraria cristata E
Sorghum halepense sorgo de alepo E
Stenotaphrum secundatum gramillón
Stipa hyalina flechilla mansa
Stipa neesiana flechilla
Vulpia myuros E
Zizaniopsis bonariensis espadaña CULT.
Pontederiaceae
Eichhornia azurea camalote
Eichhornia crassipes camalote
Typhaceae
Typha sp. totora

DICOTYLEDONEAE

Acanthaceae
Dicliptera tweediana canario rojo
Hygrophila costata
Aceraceae
Acer negundo arce E
Amaranthaceae
Alternanthera phyloxeroides lagunilla
Amaranthus quitensis yuyo colorado
Gomphrena elegans
Anacardiaceae
Schinus longifolius molle CULT.
Schinus molle aguaribay E
Apiaceae
Ammi majus falsa viznaga E
Ammi visnaga viznaga E
Apium sellowianum apio cimarrón
Bowlesia incana H
Conium maculatum cicuta E
Cyclospermum leptophyllum
Eryngium pandanifolium serrucheta
Hydrocotyle sp.
Hydrocotyle bonariensis redondita de agua
Apocinaceae
Vinca major vinca E
Araliaceae
Hedera helix hiedra E
Aristolochiaceae
Aristolochia fimbriata mil hombres CULT.
Asclepiadaceae
Araujia hortorum tasi CULT./ESP.
Asclepias curassavica bandera española E
Metastelma diffusum liana de leche
Morrenia odorata tasi CULT.
Oxypetalum solanoides plumerillo negro CULT.
Asteraceae
Acmella decumbens nim-nim
Ambrosia tenuifolia altamisa
Arctium minus bardana E
Artemisia annua ajenjo E
Aster squamatus
Baccharis articulata carquejilla
Baccharis medullosa
Baccharis pingraea f. pingraea
Baccharis punctulata chilca
Baccharis salicifolia chilca
Baccharis spicata chilca
Baccharis trimera carqueja
Bidens laevis
Bidens pilosa amor seco
Bidens subalternans amor seco
Calyptocarpus biaristatus
Carduus acanthoides cardo negro E
Cichorium intybus achicoria E
Cirsium vulgare cardo negro E
Conyza bonariensis yerba carnicera
Conyza floribunda
Cotula australis E
Eclipta prostrata
Enhydra anagallis
Erechthites hieracifolia var. cacalioides
Eupatorium inulifolium chilca de olor
Eupatorium tremulum CULT.
Gamochaeta coarctata
Grindelia pulchella
Gymnocoronis spilanthoides jazmín del bañado
Helianthus tuberosus topinambur E
Hypochaeris chillensis achicoria
Lactuca serriola lechuga salvaje E
Leucanthemum vulgare margarita E
Matricaria recutita manzanilla E
Mikania micrantha guaco
Mikania periplocifolia guaco
Picris echioides E
Pluchea sagittalis yerba del lucero
Senecio bonariensis margarita de bañado
Senecio crassiflorus margarita de las dunas CULT.
Senecio grisebachii
Senecio madagascariensis E
Smallanthus connatus
Solidago chilensis vara de oro
Sonchus oleraceus cerraja E
Taraxacum officinale diente de león E
Tessaria integrifolia aliso de río
Trixis praestans tabaco del monte
Vernonia rubricaulis quiebrarado CULT.
Vernonia scorpioides var. sororia vernonia CULT./ESP.
Wedelia glauca sunchillo
Xanthium cavanillesii abrojo
Xanthium spinosum cepa caballo
Basellaceae
Anredera cordifolia brotal CULT.
Begoniaceae
Begonia cucullata var. spatulata begonia CULT.
Bignoniaceae
Campsis radicans jazmín de Virginia E
Jacaranda mimosifolia jacaranda E
Macfadyena unguis-cati uña de gato CULT.
Bombacaceae
Ceiba insignis palo borracho de flor rosa E
Boraginaceae
Echium plantagineum flor morada E
Heliotropium amplexicaule borraja de campo
Heliotropium nicotianaefolium
Brassicaceae
Brassica rapa nabo silvestre E
Brassica nigra mostaza negra E
Capsella bursa-pastoris bolsita de pastor E
Cardamine bonariensis
Coronopus didymus mastuerzo E
Hirschfeldia incana mostacilla/ mostaza E
Lepidium bonariense
Raphanus sativus rabanito E
Sisymbrium officinale mostacilla E
Buddlejaceae
Buddleja stachyoides cambará CULT.
Buddleja sp. E
Cactaceae
Opuntia elata var. elata tuna CULT.
Rhipsalis lumbricoides CULT.
Campanulaceae
Triodanis perfoliata ssp. biflora
Wahlenbergia linarioides
Cannabaceae
Humulus scandens lúpulo silvestre E
Calyceraceae
Acicarpha tribuloides
Caprifoliaceae
Lonicera japonica madreselva E
Sambucus australis sauco
Viburnum tinus laurutinus E
Caryophyllaceae
Cerastium glomeratum yerba del pollo E
Cerastium humifusum
Silene gallica E
Celtidaceae
Celtis iguanaea tala gateador CULT.
Celtis tala tala
Chenopodiaceae
Chenopodium album quinoa blanca E
Chenopodium ambrosioides paico E
Combretaceae
Terminalia australis palo amarillo
Convolvulaceae
Calystegia sepium var. americana campanilla de flor rosada E
Convolvulus hermanniae campanilla blanca
Ipomoea alba dama de noche
Ipomoea indica campanilla E
Ipomoea cairica campanilla E
Ipomoea platensis CULT.
Dichondra sp. oreja de ratón
Cucurbitaceae
Cayaponia bonariensis tayuyá
Dipsacaceae
Dipsacus fullonum cardencha E
Euphorbiaceae
Euphorbia peplus lechetrezma E
Euphorbia serpens yerba meona
Manihot grahamii falso cafeto E
Phyllanthus niruri rompepiedras
Phyllanthus sellowianus sarandí blanco
Ricinus communis ricino E
Sapium haematospermum curupí
Sebastiania brasiliensis blanquillo CULT./ESP.
Fabaceae
Acacia bonariensis ñapinday CULT.
Acacia caven espinillo CULT.
Aeschynomene montevidensis algodonillo CULT.
Albizia julibrissin acacia de constantinopla E
Amorpha fructicosa falso índigo E
Caesalpinia gilliesii barba de chivo CULT.
Calliandra parvifolia flor de seda CULT.
Camptosema rubicundum isipó colorado CULT.
Canavalia bonariensis haba del aire CULT.
Enterolobium contortisiliquum timbó CULT.
Erythrina crista-galli ceibo
Galega officinalis galega E
Geoffroea decorticans chañar CULT.
Gleditsia triacanthos acacia negra E
Inga marginata ingá E CULT.
Inga vera ingá CULT.
Lathyrus latifolius arvejilla E
Lonchocarpus nitidus bugre CULT.
Lotus glaber trebol pata de pájaro E
Medicago lupulina lupulina E
Melilotus albus trebol de olor blanco E
Melilotus indica trebol de olor amarillo E
Mimosa bonplandii rama negra CULT.
Mimosa pigra carpinchera
Mimosa pilulifera espinillo manso CULT.
Porlieria microphylla chucupí CULT.
Prosopis alba algarrobo blanco CULT.
Robinia pseudoacacia acacia blanca E
Senna corymbosa sen del campo CULT.
Sesbania punicea acacia mansa CULT.
Sesbania virgata acacia café CULT.
Tipuana tipu tipa blanca E
Trifolium pratense trebol morado E
Trifolium repens trebol blanco E
Vicia sativa arvejilla silvestre E
Vigna adenantha porotito de campo
Vigna luteola porotillo E
Fumariaceae
Fumaria capreolata flor de palomita E
Gentianaceae
Centaurium pulchellum yuyo amargón E
Geraniaceae
Geranium dissectum E
Haloragaceae
Myriophyllum aquaticum pinito de agua
Lamiaceae
Hyptis fasciculata
Salvia guaranitica salvia guaranítica
Salvia procurrens salvia de sombra
Salvia uliginosa
Teucrium vesicarium
Lauraceae
Cinnamomum camphora alcanforero E
Laurus nobilis laurel europeo E
Ocotea acutifolia laurel criollo CULT./ESP.
Lythraceae
Cuphea fruticosa siete sangrías
Lagerstroemia indica crespón E
Malphigiaceae
Heteropterys glabra mariposa CULT.
Stigmaphyllon bonariense papa de río
Malvaceae
Abutilon grandifolium malvisco
Anoda cristata
Hibiscus striatus rosa de río
Lavatera arborea malva E
Modiola caroliniana sanalotodo
Monteiroa glomerata
Pavonia hastata malvón CULT./ESP.
Pavonia sepium malva del bosque
Sida rhombifolia escoba dura
Sida spinosa escoba dura
Sphaeralcea bonariensis malvavisco rosado
Martyniaceae
Ibicella lutea cuernos del diablo
Meliaceae
Melia azedarach paraíso E
Moraceae
Ficus luschnathiana higuerón CULT.
Ficus pumila enamorada de los muros E
Morus alba mora E
Myrsinaceae
Myrsine parvula canelón CULT.
Myrsine laetevirens canelón CULT.
Myrtaceae
Blepharocalyx salicifolius anacahuita CULT./ESP.
Myrceugenia glaucescens murta
Nyctaginaceae
Mirabilis jalapa maravilla E
Oleaceae
Fraxinus pennsylvanica fresno americano E
Ligustrum lucidum ligustro E
Ligustrum sinense ligustrina E
Onagraceae
Ludwigia bonariensis duraznillo de agua
Ludwigia elegans duraznillo de agua
Ludwigia peploides falsa verdolaga
Oenothera affinis suspiros
Oenothera indecora
Oenothera rosea E
Oxalidaceae
Oxalis articulata vinagrillo
Oxalis niederleinii
Oxalis refracta
Oxalis sp.
Papaveraceae
Papaver sp. amapola E
Passifloraceae
Passiflora caerulea mburucuyá
Phytolaccaceae
Phytolacca dioica ombú
Rivina humilis sangre de toro CULT.
Pittosporaceae
Pittosporum tobira azarero E
Pittosporum undulatum E
Plantaginaceae
Plantago australis llantén
Plantago major llantén E
Plantago tomentosa llantén
Polygonaceae
Muehlenbeckia sagittifolia zarzaparrilla colorada CULT.
Polygonum stelligerum catay amargo
Polygonum punctatum catay dulce
Rumex crispus lengua de vaca E
Rumex pulcher E
Portulacaceae
Portulaca oleracea verdolaga E
Talinum paniculatum carne gorda E
Primulaceae
Anagallis arvensis E
Ranunculaceae
Clematis bonariensis cabellos de ángel CULT.
Clematis montevidensis cabellos de ángel CULT.
Ranunculus muricatus pata de gallo E
Rhamnaceae
Scutia buxifolia coronillo CULT.
Rosaceae
Eriobotrya japonica níspero E
Pyracantha coccinea crataego E
Rubiaceae
Galianthe brasiliensis diodia CULT.
Galium aparine pega-pega E
Galium hypocarpium ssp. hypocarpium
Rutaceae
Zanthoxylum hyemale tembetarí CULT.
Salicaceae
Salix humboldtiana sauce criollo
Salix spp. sauce E
Santalaceae
Acanthosyris spinescens quebrachillo CULT.
Jodina rhombifolia sombra de toro CULT.
Sapindaceae
Allophylus edulis chal-chal CULT.
Cardiospermum grandiflorum globitos cipó CULT.
Dodonaea viscosa chirca CULT.
Serjania meridionalis CULT.
Urvillea uniloba isipó CULT.
Sapotaceae
Pouteria salicifolia mataojo
Scrophulariaceae
Agalinis communis conejito de campo
Stemodia tetragona
Verbascum virgatum verbasco E
Veronica arvensis E
Veronica didyma E
Veronica persica E
Simaroubaceae
Ailanthus altissima árbol del cielo E
Solanaceae
Cestrum euanthes hediondillo CULT.
Cestrum parqui duraznillo negro
Jaborosa integrifolia flor de sapo
Lycium cestroides talilla CULT.
Lycopersicum esculentum tomate E
Nicotiana glauca palan palan E
Nicotiana longiflora flor de sapo
Physalis viscosa camambú
Salpichroa origanifolia huevito de gallo
Solanum amygdalifolium jazmín de Córdoba CULT.
Solanum angustifidum CULT.
Solanum laxum
Solanum bonariense tomatillo CULT./ESP.
Solanum chacoense
Solanum chenopodioides yerba buena
Solanum glaucophyllum duraznillo blanco CULT.
Solanum granuloso-leprosum fumo bravo E CULT./ESP.
Solanum pilcomayense
Solanum pseudocapsicum tomatito de monte
Solanum sisymbrifolium revienta caballos
Thymeleaceae
Daphnopsis racemosa ivirá CULT.
Tiliaceae
Luehea divaricata azota caballos CULT.
Triumfetta semitriloba abrojo E
Tropaeolaceae
Tropaeolum majus taco de reina E
Tropaeolum pentaphyllum flor de pitito
Urticaceae
Parietaria debilis
Parietaria officinalis E
Verbenaceae
Citharexylum montevidense espina de bañado CULT.
Lantana camara lantana
Lantana megapotamica camará morado CULT.
Lippia alba
Phyla canescens hierba del mosquito
Verbena bonariensis verbena
Verbena intermedia verbena
Verbena montevidensis verbena
Vitaceae
Ampelopsis sp. E
Cissus palmata uva del diablo CULT.
Cissus sp. E
Zingiberaceae
Hedychium coronarium caña de ambar E
Hedychium gardnerianum E

miércoles, 5 de agosto de 2009


Aves observadas en la laguna


Con el frío del invierno los repollitos de agua (Pistia stratiotes) se secan, quedando así despejada la laguna. Este hecho permite que aumente la cantidad de aves acuáticas. Actualmente entre las aves observadas figuran el pato cuchara, el pato barcino, el pato capuchino, el pato picazo, el pato zambullidor chico (una hembra, especie rara para la reserva), el macá común, la jacana y las infaltables gallareta chica y pollona negra.

Las siguiente fotos fueron tomadas en la reserva.





Pato cuchara




Pato picazo (hembra)


Maca común

Patos picazo (macho y hembra)




Patos barcino



Jacanas (adulto y juvenil)




gallareta chica




martes, 4 de agosto de 2009

mirando el pantano

jueves, 30 de julio de 2009

Relevamientos de reptiles de la Reserva

* Tortuga pintada
(Trachemys dorbigni)

* Tortuga cabeza de víbora
(Hydromedusa tectifera)

* Tortuga de laguna
(Phrynops hilarii)

* Lagarto overo
(Tupinambis merianae)

* Víbora ciega
(Amphisbaena darwini)

* Culebra de agua
(Liophis miliaris)

* Culebra de vientre rojo
(Liophis anomalus)

* Culebra verde y negra
(Leimadophis poecilogyrus)

* Culebra verde
(Philodryas aestivus)

* Culebra acuática
(Helicops infrataeniatus)

* Culebra acuática
(Helicops leopardinus)

* Lagartija negra
(Pantodactylus schreibersi)

Relevamiento de anfibios de la Reserva


* Sapo común (Bufo arenarum)

* Sapito cavador (Bufo granulosus fernandezae)

* Rana criolla (Leptodactylus ocellatus)

* Urnero o rana piadora (Leptodactylus latinasus)

* Ranita nadadora (Pseudis minuta)

* Ranita de zarzal (Hyla pulchella)

* Ranita trepadora enana (hyla nana)

* Ranita trepadora hocicuda chica (Scinax berthae)

* Ololigon (Scinax eringiophila)

miércoles, 29 de julio de 2009

Relevamiento de peces de la Reserva

Peces de la Reserva Ecológica


* Mojarrita (Astyanax fasciatus)


* Tararira (Hoplias malabaricus)


* Boga (Leporinus obtusidens)


* Vieja del agua (Plecostomus commersoni)


* Madrecita (Jenynsia multidentata)


* Siete colores (Gymnogeophagus meridionalis)


* Chanchita (Cichlasoma facetum)


* Limpia fondo (Ancistrus cirrhosus)


* Bagre sapo (Rhamdia quelen)


* Bagre amarillo (Pimelodus clarias)

martes, 28 de julio de 2009

Vandalismo en la Reserva

algarrobo talado


algarrobos talados

algarrobo de 3 mt cortado


espinillo cortado


espinillo cortado



El viernes 10 de Julio después de las 18.00 hs, momento en el que no se encuentra el personal de la reserva, se llevo a cabo por personas desconocidas, el daño de ejemplares de arboles autóctonos adultos contra el alambrado lindante con el barrio El Ceibo, dentro de la zona donde se recrea el ambiente de talar.
El acto de vandalismo se realizo sobre 2 espinillos (Acacia caven) y 3 algarrobos blancos (Prosopis alba) los cuales habían sido plantados hace varios años por personal de la reserva y presentaban una altura de entre 2 y 3 mts. Además se arrancaron enredaderas que cubrían el alambrado perimetral, quedando este al descubierto.

Nueva carteleria y acondicionamiento de la existente

Nueva carteleria


Cartel indicativo

Restauracion de la carteleria



La cartelería es una de las principales herramientas con las que cuentan las áreas protegidas para informar y concientizar a los visitantes, haciendo que estos puedan conocer aspectos o detalles del lugar sin recurrir a bibliografía o charlas por parte del personal, por tal motivo la Reserva Ecológica de Vicente López esta trabajando en la realización de nuevos carteles sobre sus plantas autóctonas y la restauración de otros preexistentes.
Hasta el momento se han realizado varios carteles con el nombre vulgar y científico de ejemplares de plantas de los diferentes ambientes.
El tamaño de la nueva cartelería es menor, buscando perturbar lo menos posible la vista del paisaje.
Por otro lado, la restauración de los demás carteles consiste en su lijado, barnizado, pintura de las letras y acondicionamiento de sus bases.
El objetivo principal de estas tareas es lograr que el visitante se lleve una mejor interpretación del ambiente y sus plantas autóctonas.

La Reserva en imagenes

juncal pegado a la reserva



Fondo del pantano



La laguna desde el mirador



Sendero


Atardecer de invierno en la laguna


Puente del pantano


El talar




El pastizal



La laguna




garza blanca




Dentro del centro de interpretación



Ingreso a la Reserva


Centro de interpretación

Mirador de la laguna

Vivero de plantas autóctonas